Ana sayfa İyi Yaşam Eyvah! COVID-19 oldum!

Eyvah! COVID-19 oldum!

yazan Melis Büyükerk

Covid-19’un en korku saldığı dönem olan Mart’tan bu yana, evden çıkmamaya çok özen gösteren (yazın ipin ucu biraz kaçmış olabilir) ve koronavirüsten korunmak için birçok önlem almış biri olarak testim pozitif çıktığında yaşadığım endişeyi tahmin edebilirsiniz diye düşünüyorum. Biz ailece olduğumuz için farklı bünyelerdeki etkisini de gözlemleme fırsatımız oldu. Bu süreçte hem kimsenin Covid-19 ile ilgili kesin bir bilgisi olmadığını hem de önlem amaçlı elimizde bulunması gerekenleri öğrenmiş olduk. O yüzden bizim deneyimlerimizi ve doktorlarımızdan aldığımız bilgileri sizlerle paylaşmak istedim.

Lütfen bu hastalığın etkilerinin kişiden kişiye değiştiğini ve her konuda kendi doktorunuza danışmanız gerektiğini unutmayın! Burada yazılan her şey bizim deneyimlerimize ve doktorlarımız tarafından bize önerilenlere dayanıyor.

Maske takmak ne kadar koruyor?

Genel olarak Covid-19 ile ilgili her şeyde olduğu gibi maske takmanın %100 koruduğuna dair bir açıklama yok. Ancak, hem bu pozitif olduğumuz süreçte doktorlarımızla bir arada olduğumuz zaman hem de babamın Covid olduğunu bilmeden evde geçirdiği süreçte maske takan ve takmayan (annemle ben) üzerindeki etkilerinden, maske takmanın işe yaradığını söyleyebilirim. Maske takmadığınız zaman hastalığı çok hızlı bir şekilde kapabiliyorsunuz. Ancak maske taktığınız durumda, her ne kadar asla kapmazsınız gibi kesin bir bilgi olmasa da, karşınızdaki kişi pozitif olsa dahi kapmama olasılığınız yükseliyor.

Öte yandan, aynı evde yaşayan, pozitif olduğunu bilmeden birlikte vakit geçiren kişiler birbirlerine bulaştırmayabiliyor, onu anlamış değilim. Bunu doktorlar da pek açıklayamıyor ne yazık ki.

Pozitif çıktıktan sonra süreç nasıl işliyor?

Testiniz pozitif çıktıktan sonra, testi yapan doktor/laboratuvar bunu devlete bildiriyor. Sonra sizi arıyorlar ve filyasyon ekibini adresinize gönderiyorlar. Filyasyon ekibi ilaçlarınızı getiriyor (bazıları süreci de anlatıyormuş). Bu süreçte devletten nasıl olduğunuza dair sizi arıyorlarmış ve evden çıkmadığınızı kontrol etmek için ziyaret ediyorlarmış ama bizde öyle olmadı. 10 gün boyunca karantinanız devam ediyor. Sonrasında test yaptırmanıza gerek olmadan dışarıya çıkabiliyorsunuz. 9-10. günden sonra pozitif olsanız dahi başkalarına Covid-19 bulaştıramıyormuşsunuz. Bizim doktorumuz ciğerleri kontrol etmek için akciğer tomografisi çektirmemizi de istedi.

Tüm süreçlerinizi E-nabız‘dan ve Hayat Eve Sığar uygulamasından (Google Play ve App Store‘dan ulaşabilirsiniz) takip edebiliyorsunuz.

Filyasyon ekibi ne yapar?

Daha önceden Covid-19 geçiren tanıdıklarımızdan öğrendiğimiz kadarıyla filyasyon ekibi ilacınızı teslim etmeye geldiğinde hastalık ve süreç hakkında bilgi veren bir kişiydi. Ancak bizim durumumuzda pek öyle olmadı. Bir adam ilaçlarımızı getirdi, belli ki hastalıktan çok korkuyordu çünkü hepimizde maske olmasına rağmen uzaktan ilaçları atıp, bir şey sormaya çalıştığımızda da: “Çok hasta falan olursanız sizden test isteriz.” dedi ve gitti. Dolayısıyla biz süreç hakkında ne öğrendiysek kendi şartlarımızla öğrendik.

Bu yazıyı hazırlamak istememin asıl sebebi, böyle bir filyasyon ekibiyle karşılaşırsanız, sizin aklınızda süreç ve hastalık hakkında birkaç bilgi olsun, kendinizi bizim gibi hissetmeyin. O an hiçbir semptomunuz olmasa da testinizin pozitif olduğunu öğrendikten sonra psikolojiniz çok etkileniyor çünkü.

Ne kadar çok ilaç içiliyor?

Hasta olduktan sonra gerçekten çok ilaç içiyorsunuz. Covid-19 tedavisinde devlet tarafından Favira kullanılıyor. Hastalığınız boyunca tüm kutuyu bitiriyorsunuz. İlk gün sabah 8, akşam 8 olmak üzere 16 adet içiyorsunuz. Sonraki günlerde 3-3 olacak şekilde 6’ya düşüyor. Yani, bu ilacı toplamda 5 gün içiyorsunuz.

Tabi Favira yanında aldığınız ilaç takviyeleri de oluyor. Bizim doktorumuz Favira’nın yanında ağrı kesici, kan sulandırıcı ve ateş düşürücü kullanmamızı önerdi.

Devletin verdiği ilacı içmesek ne olur?

Birçok kişiden gençlerin yan etkilerinden dolayı Favira’yı içmek istemediğini duydum. Biz ailece ilacı içtik. Ben yan etkilerini okumadım bile. Doktorumuzun bize söylediği kadarıyla ilaç hastalığın etkilerini azalttığı için kullanmak gerekiyormuş. Belki de biz semptomlarımız tam başlamadan ilacı almaya başladığımız için daha hafif atlattık. Bundan emin olmanın yolu pek olmasa da, hastalığın daha geç safhalarında ilaca başlayanların daha uzun sürece atlattığı örnekler bulmak mümkün.

Ne gibi ilaç takviyeleri almalıyız?

Biz pozitif çıkmadan önce birçok takviye alıyorduk zaten. Covid-19 olduktan sonra da bunlar almaya devam ettik. Bizim doktorumuzun önerdikleri ve aldığımız takviyeler şöyle:

  • C vitamini
  • D vitamini
  • Çinko
  • Magnezyum

D vitamini yüksek olanların Covid-19’u hafif atlattığına dair araştırmalar varmış. D vitamini 30-100 aralığında olmalıymış. Bizim hepimizin test sonucunda d vitaminimiz 30’un biraz üzerindeydi. Hasta olmasanız dahi, 30 seviyesinin altında olmadığından emin olmak için d vitaminizi kontrol ettirmenizi tavsiye ederim.

Bunlar dışında, bazı doktorlar hastalık süresince kan sulandırıcı iğne yapılmasını önerebiliyormuş. Bizim kan testimizden sonra böyle bir şey istenmedi, o yüzden biz sadece kan sulandırıcı kullandık.

Bu süreçte nasıl beslenmeliyiz?

Semptomlar başladıktan sonra benim için bırakın yemek yemek, yataktan çıkmak çok zor hale geldi. Dolayısıyla ben pek düzgün beslenemedim. Ancak bol bol çorba içmek sanıyorum en rahat seçenek.

Daha detaylı öneriler için, Türkiye Diyetisyenler Derneği’nin Beslenme Önerileri’ne buradan ulaşabilirsiniz.

Gençler daha hafif mi atlatıyor?

Gençlerin bu hastalığı daha hafif atlattığına dair söylentiler olsa da, bu hastalığın etkileri kişiden kişiye, yaştan bağımsız olarak değişiyor. Çok şanslıyız ki bizim ailede hiçkimsenin nefes darlığı ve ateş gibi şikayetleri olmadı. Fakat ilk 4-5 gün benim için çok ağrılı geçti. Hasta olduğumuzu duyduktan sonra annem ve babama “asıl siz nasılsınız, zaten Melis hafif geçiriyordur” diyen/diye düşünen herkese söylemeliyim ki, genç olmama rağmen ailemizde en ağrılı ben geçirdim. Kısacası, kimin nasıl geçireceği hiç belli olmuyor.

Karantina kaç gün sürüyor?

Eğer testiniz pozitifse karantinanız 10 gün sürüyor, sonrasında hala pozitif olsanız bile dışarıya çıkabiliyorsunuz.

Eğer testi pozitif olan biriyle aynı evde yaşıyorsanız karantinanız 14 gün sürüyor.

Tat/koku kesin gidiyor mu?

Herkeste böyle bir semptom olmasa da, son dönemde Covid-19 pozitif olan birçok kişide tat ve koku kaybı olduğunu biliyoruz. Nasıl anlatılır tam bilmiyorum, çünkü çok garip bir şey. Ben tesadüfen koku almadığımı fark ettiğimde birçok kez parfümümü sıkıp koklamaya çalıştım. Hiçbir koku almadığımı anlayınca da moralim çok bozuldu. Sonrasında tat almamaya başladım. Sıcak-soğuk, ekşi-tatlı gibi tatları ayırt edebiliyorsunuz. Yani yediklerinizin tadını alamıyorsunuz ama etkilerini hissediyorsunuz.

Bu durumla ilgili olarak içimi en çok rahatlatan şey, daha önceden bu semptomu yaşayan arkadaşlarımın “tamamen geçiyor, merak etme” demeleri oldu, iki-üç gün sonra sanki hiç gelmeyecekmiş gibi hissediyorsunuz. Merak etmeyin, gerçekten geri geliyor 🙂

Tat/koku kaybı uzun sürede geri geliyor deseler de benim yaklaşık bir hafta sonra hafif hafif gelmeye başladı. Hızlı gelsin diye farklı yöntemler kullanan ve işe yaradığını söyleyen birçok kişi var: uçucu yağ kullananlar, Quarcetin complex kullananlar…

Oksimetre nedir, ne işe yarar?

Bu hastalık ile hayatıma yeni bir ürün girmiş oldu: oksimetre.

Covid-19 en çok kan dolaşımı ve akciğerleri etkiliyor. Dolayısıyla bu hastalık, kanda pıhtılaşmaya yol açtığı için organlara oksijen ulaşmasını engelleyebiliyormuş. Bu sebeple de hastalık boyunca düzenli olarak kandaki oksijeni ölçmek gerekliymiş.

Kandaki oksijen oranının 95-100 arasında olması lazımmış. Özellikle Covid-pozitifken, kandaki oksijen bir süre bu oranın altında kalırsa hemen doktorunuzla iletişime geçmeniz gerekiyormuş.

Doktorumuz evde sık sık oksijen oranını ölçebilmemiz için oksimetre almamızı tavsiye etti. Siz de almak isterseniz, farklı modellerine buradan ulaşabilirsiniz.

Akciğerleri bu süreçte nasıl koruruz?

Covid-19’un bilinen en önemli etkilerinden biri de akciğerlerde tutulumu. Bunu önlemek için yapılabilecek bir şey var mı, çok emin değilim. Ancak, doktorumuz ilaçlar bittikten sonra bizden akciğer tomografisi istedi. Onun dışında, ek önlem olarak, hastalık kanı pıhtılaştırdığı için kan sulandırıcı kullanmamızı önerdi (ben, annem ve babama kıyasla daha kısa bir süre kullandım).

Bizde biraz tutulum olduğu için ilaç tedavisine başladık. Benimki 3-4 günde bitti, babamınki de yaklaşık bir 10 gün sürdü. Herkeste böyle bir etki bırakmadığı için tomografi çektirip kontrol etmek ve ona göre aksiyon almak en doğrusu sanırım.

Ne kadar faydası olmuştur çok emin olmamakla birlikte, annem ve babamın pozitif çıkmadan önce zatürre aşısı yaptırdığını ayrıca belirtmek istiyorum. Onlar Pfizer’in aşısını olmuştu. Hayatınız boyunca sadece bir kere olmak yeterliymiş. 40 yaşın üzerindekilere yapılıyormuş, ben yaptırmadım o yüzden.

Evdeki diğer kişilere bulaştırmamak için ne yapabiliriz?

Bizim evde herkes pozitif çıktığı için kimseye bulaştırmamak gibi bir çabamız olmadı açıkçası, ama sadece bir kişinin negatif çıktığı tanıdıklarımız, evdeki diğer kişilere bulaştırmadan hastalığı atlattılar. Bunu da hasta kişinin her şeyini ayrı tutarak yaptılar. Mesela, pozitif olan kişi odasından pek çıkmadı, onun kullandığı her şey ayrı tutuldu. Herhangi bir sebepten aynı odada bulunmak gerektiğinde de herkes maske taktı. Sürekli dezenfektan kullanıldı ve el yıkandı.

Her ne kadar bu tarz önlemler alsanız da %100 bulaşmıyor gibi bir durum yok maalesef. Ama bu şekilde bulaşma olasılığını en aza indirebilirsiniz.

Evcil hayvanlar bu durumdan etkileniyor mu?

Aslında Covid-19’un evcil hayvanlara geçmediğini bilsek de testimiz pozitif geldiğinde onlara bir şey olacak diye çok korktuk. Hatta Sophie ve Pia’yı otele mi göndersek diye düşündük. Ama veterinerimizi aradığımızda onlara bir zarar gelmeyeceği konusunda içimizi rahatlattı. Biz de onları göndermedik. İyi ki de göndermemişiz, her zaman olduğu gibi bu süreçte de bize çok iyi geldiler 🙂

Öte yandan, evcil hayvanların yüzey olarak taşıyıcı olduğuna dair söylentiler varmış. Ne kadar doğru bilmiyorum, ama aklınızda bulunsun.

Aşı olacak mısınız?

Bu aralar gündemde aşı konusu var. Biz hastalığı geçirdiğimiz için aşı olmayacağız ama örnek vermek gerekirse doktorumuz hemen olacağını söyledi.

İlginizi Çekebilir

Bir Cevap Yazın